Μουσική Προπαιδεία Η γλώσσα της μουσικής και η γλώσσα της κίνησης είναι από τις πρώτες κατακτήσεις και τα πρώτα επιτεύγματα των μικρών παιδιών. Ο μουσικός παιδικός σταθμός μας μέσα από τη Μουσική Προπαιδεία που διδάσκει στοχεύει να αναπτύξει έναν τους παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ΟΛΟΠΛΕΥΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ των παιδιών.
Δεν νοείται προσχολική αγωγή απουσία δραστηριοτήτων μουσικής – κίνησης διότι η ζωή των παιδιών θα είναι φτωχότερη αν δεν υπάρχουν στο περιβάλλον μουσικά ερεθίσματα και ευκαιρίες για κινητική έκφραση. «Το σπίτι, η φύση και το σχολείο είναι τρεις επιρροές στη ζωή των παιδιών, και όταν αυτές συνδυάζονται αρμονικά, τα παιδιά συναισθάνονται τον όμορφο κόσμο στον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν, όπως ένα φυτό που αναζητά το φως.»
Η μουσική είναι ένα ουσιώδες κομμάτι της καθημερινής ζωής. Ο μουσικός παιδικός σταθμός του Μικρού Μαέστρου κάνει τη μουσική μέρος της ζωής των παιδιών, δίνοντας ευκαιρίες σε αυτά για εμπειρίες με τραγούδι, με κινητικές δημιουργικές εκφράσεις , με παίξιμο οργάνων και με ήρεμη ακρόαση.
Ένα καλά οργανωμένο μουσικό περιβάλλον, όπως ο μουσικός παιδικός μας σταθμός, υποστηρίζει και ενισχύει τη μάθηση και σε άλλους τομείς. Οι τομείς αυτοί είναι : Μαθηματικά, προφορική επικοινωνία, ανάγνωση, γραφή, φυσικές επιστήμες, γεωγραφία, ιστορία, εικαστικά, δραματική τέχνη . Ο Rousseau υποστηρίζει ότι η μουσική πρέπει να γίνεται με ευχάριστο τρόπο και από πολύ νωρίς στην παιδική ηλικία λόγω της μεγάλης επίδρασης που έχει στον ψυχολογικό και συναισθηματικό τομέα των παιδιών και ιδιαίτερα στην κοινωνικοποίησή τους. Ψυχοκινητικές – νοητικές – συναισθηματικές – κοινωνικές δεξιότητες βρίσκονται σε κρίσιμο στάδιο ανάπτυξης σε αυτήν την περίοδο στη ζωής των παιδιών.
Το τραγούδι, οι μουσικές ακροάσεις, το παίξιμο απλών οργάνων, ο πειραματισμός με τους ήχους, ο αυτοσχεδιασμός, η ρυθμική επεξεργασία φράσεων, η δραματοποίηση, τα ρυθμικά χτυπήματα στο σώμα (body percussion) και σε κρουστά όργανα (όργανα Orff) και τα μουσικοκινητικά παιχνίδια γίνονται αφορμές για δραστηριότητες οι οποίες είναι συνδεδεμένες με άλλους τομείς μάθησης . «Μελέτες επισημαίνουν ότι η σύνδεση της μουσικής με άλλους τομείς επηρεάζει θετικά την επίδοση των μαθητών σε όλα τα μαθήματα διευκολύνοντας την αφομοίωση γενικών γνώσεων» (Παπαγάρης).
Βρεφική ηλικία 1-2 ετών
Τα βρέφη ανακουφίζονται με ήρεμα τραγούδια, μουσικά κουτιά. Το έμβρυο ηρεμεί με το κούνημα της μητέρας και τη μελωδική της φωνή στο νανούρισμα. Τα 1 – 2 χρονών παιδιά παίζουν με τις ώρες χτυπώντας το ένα κουτί στο άλλο, ακούγοντας τον διαφορετικό ήχο που βγάζει, και το παιδάκι στο καρεκλάκι παίζει με τις ώρες ρίχνοντας το μπαλάκι ξανά και ξανά κάτω ακούγοντας τον ήχο που βγάζει.
Τα παιδία από μικρή ηλικία έχουν ανάγκη από ερεθίσματα – μουσικά ερεθίσματα που θα τα βοηθήσουν στην ανάπτυξη όλων των ικανοτήτων τους. Χρειάζονται εμπειρίες μουσικής έκφρασης όπως εκτέλεση απλών τραγουδιών, ακρόαση μουσικής στη διάρκεια της ημέρας, παίξιμο ηχογόνων αντικειμένων, άκουσμα κλασσικής μουσικής στην ώρα του φαγητού, του αλάγματος (με τραγουδάκια), του ύπνου (με νανουρίσματα), του παιχνιδιού, της φυσικής αγωγής κ.ά. Έτσι μέχρι την ηλικία του 1 έτους η μουσική που ακούγεται σε όλα τα παραπάνω είναι Bach, Chopin, Beethoven, Mozart σε επιλεγμένες μουσικές μορφές στον ύπνο όπου είναι και ο περισσότερος χρόνος σε αυτήν την ηλικία και στη φυσική αγωγή όπου οι κινητικές εμπειρίες είναι ωφέλιμες για την άριστη ανάπτυξη του εγκεφάλου. Επίσης, χρησιμοποιούμε αντικείμενα με ηχογόνα χαρακτηριστικά όπως κουβερτούλες ή καλτσούλες με κουδουνάκια ή φατσούλες , κλειδιά από διάφορα υλικά( ηχητικά διαφορετικά) κ.ά.
Από 1- 2χρονων οι πρώιμες μαθησιακές εμπειρίες βασίζονται σε αισθησιοκινητικές δραστηριότητες. Μαθαίνουν καλύτερα όταν μπορούν να εξερευνήσουν, να ανακαλύψουν, να μιμηθούν μέσα στο περιβάλλον τους όταν κοιτάζουν, πιάνουν, γεύονται, μυρίζουν. Τα προγράμματα της φυσικής αγωγής χωρίζονται σε αδρές κινητικές δεξιότητες (χέρια – πόδια – κορμός = φυσική αγωγή με μουσική) και λεπτές κινητικότητες (δάχτυλα = τραγουδάκια με κούκλες δραματοποίησης, παραμυθάκια – μουσική). Ένα σημαντικό μέρος της αισθησιοκινητικής τους ανάπτυξης σε αυτήν την ηλικία είναι όταν πλέον τα βρέφη αγκαλιάζονται, λικνίζονται, γαργαλιούνται και παίζουν κινητικά παιχνίδια με τα χέρια και τα δάχτυλα σε όλη την διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο μόνο μέσω της επανάληψης ισχυροποιείται η επικοινωνία και ο συντονισμός των νευρώνων. Πολλά μουσικά παιχνίδια αλλά και ηχογόνα αντικείμενα όπως επίσης και sensory play παιχνίδια δουλεύονται σε αυτήν την ηλικία στον Μικρό Μαέστρο. Προγράμματα κλασσικής μουσικής αλλά και τραγουδάκια – λακνίσματα – νανουρίσματα από τον ελληνικό αλλά και ξένο πολιτισμό χρησιμοποιούνται σε όλα τα παραπάνω. Έτσι τα παιδιά λατρεύουν τον χορό καθώς κινούνται κάποιοι μύες του σώματος μέσω των τραγουδιών με κίνηση, των παραμυθιών και της δραματοποίησης. Διασκεδάζουν με ήχους από ζώα από το περιβάλλον, παίζουν κρυφτό, χορεύουν τραγουδοχορούς και λικνίζονται στον ρυθμό, πλάθουν και πασπαλίζονται με διάφορα υλικά από τα sensory υλικά του Μικρού Μαέστρου.
Μεταβρεφική ηλικία 2 – 3 ετών
Στα παιδιά ηλικίας 2 – 3 χρονών μπαίνει σε συνέχεια των προηγουμένων η μουσική και η κίνηση του σώματος (body percussion). Τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία αναπτύσσουν περισσότερο τους τομείς της προσοχής και της μνήμης. Μπορούν και τραγουδούν ξανά και ξανά ακριβώς πάνω στον ρυθμό τα τραγούδια, κρατάνε (για μικρό διάστημα) σωστό ρυθμικό χτύπο στο σώμα αλλά και στα όργανα orff της τάξης. Μπορούν να τραγουδάνε και να χτυπούν ταυτόχρονα στο ρυθμό ένα τραγούδι. Έτσι ενισχύουμε την μνήμη, την έκφραση, την επικοινωνία και τον συντονισμό κινήσεων με μια σειρά ρυθμικών σχημάτων και χτυπημάτων με λεκτικές εκφράσεις. Ο μουσικός παιδικός σταθμός “Ο Μικρός Μαέστρος” εντάσσει την μουσικοκινητκή αγωγή καθημερινά σε συνδυασμό με την φυσική αγωγή με ρυθμικό μοτίβο, παίζουμε περισσότερο με όργανα orff, δουλεύουμε ηχοϊστορίες με το σώμα και τα όργανα, βάζουμε δειλά δειλά ρυθμό στα Boomwhakers και αρχίζουμε τα παιχνίδια στη σημειογραφία. Χρησιμοποιούμαι πολύ το σώμα, το ρυθμό, τις ιστορίες (ηχοϊστορίες), τις αισθήσεις και τα άκρα και προσπαθούμε να εξελίξουμε πολλές δυνατότητες συγχρόνως (χέρι-κίνηση-ρυθμός και τραγούδι). Επίσης χρησιμοποιούμε πολλά αντικείμενα όπως μαντήλια, κορδέλες, στεφανάκια, σακουλάκια, αλεξίπτωτα, διάφορα υλικά διαφορετικής υφής ( συστήματα montessory) , όπως και sensory play, υλικά από την φύση. Πολύ βασική περίοδος πάνω στη μουσική για τους τρείς άξονες σε όλες τις βαθμίδες-ακρόαση – εκτέλεση – δημιουργία: αποτελούν τους πυλώνες για την καλλιέργεια της μουσικής αγωγής.
- Ακρόαση μουσικής – ακουστική αγωγή – όργανα
- Βασικά στοιχεία θεωρίας: αντίληψη μουσικών εννοιών, μουσικό ορολόγιο, σημειογραφία
- Εκτέλεση με κίνηση και χορό
- Με όργανα, αντικείμενα και το σώμα
- Φωνητικά με το τραγούδι
- Δημιουργία, αυτοσχεδιασμός, ηχοϊστορίες
(Θεοδωρίδης)
Προνηπιακή ηλικία 3 – 4 ετών
Συνέχεια των προηγούμενων πλέον είναι η ηλικία της μετάβασης, η ηλικία των 3 – 4 χρονών. Πλέον τα παιδιά αυτής την ηλικίας είναι πολύ δραστήρια, τους αρέσει η μουσική με ευδιάκριτο ρυθμό όπως η ορχηστρική, οι παιδικές ρίζες, καλπάζουν σαν τα αλογάκια όταν ακούν μουσική κάνουν πολλά πράγματα συγχρόνως στον ρυθμό ( χορεύουν, λυγίζουν γόνατα, περιστρέφονται, κουνούν τα χέρια τους, κάθονται και σηκώνονται γρήγορα και όλα αυτά σε ρυθμό , συνοδεύουν τα τραγούδια, δραματοποιούν κ.ά.) Ο μουσικός παιδικός μας συμπεριλαμβάνει στο πρόγγραμμα της μουσικής προπαιδείας, τζαζ, κλασσική, παραδοσιακή και από άλλους διαφορετικούς πολιτισμούς μουσική. Δουλεύουμε τα τραγούδια πιο ομαδικά, αλλάζουμε τους ρυθμούς χτυπώντας μελωδικά τα όργανα και εστιάζουμε στον τόνο του τραγουδιού. Μαθαίνουμε όργανα σε κατηγορίες γενικά και όχι ειδικά, τα βλέπουμε στον διαδραστικό πίνακα, παίζουμε παιχνίδια με αυτά, ξεχωρίζουμε παιχνίδια ακουστικά το καθένα. Μέσα στα όργανα έχουμε βάλει τα boomwhakers και μαθαίνουμε με παιχνίδια τις νότες, όπως επίσης βάζουμε απλούς χορούς με κινήσεις δειλά – δειλά και μαθαίνουμε τις περιοχές, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου που βρίσκονται. Παίζουμε ηχοϊστορίες και τις δραματοποιούμε ομαδικά με χρήσεις οργάνων και τέλος φτιάχνουμε οι ίδιοι (τα παιδιά) μουσικά όργανα.
Ανακαλύψτε περισσότερα για τις μουσικές μας δράσεις στο Facebook του Μικρού Μαέστρου!
